Chung tay thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW: Đột phá phát triển Khoa học – Công nghệ, Đổi mới sáng tạo và Chuyển đổi số quốc gia
Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, khoa học – công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS) đã trở thành động lực quan trọng, quyết định năng lực cạnh tranh quốc gia, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống của Nhân dân. Nhận thức rõ tầm quan trọng đó, ngày 21/6/2025, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW về “Phát triển và ứng dụng KHCN, ĐMST, CĐS quốc gia đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2050”. Đây là văn kiện mang tính định hướng chiến lược, khẳng định quyết tâm chính trị cao của Đảng trong việc đưa Việt Nam vươn lên trở thành quốc gia phát triển, có nền kinh tế tri thức hiện đại, tự cường và hội nhập sâu rộng.
1. Chủ trương lớn của Đảng, chính sách của Nhà nước về KHCN, ĐMST và CĐS
Nghị quyết 57-NQ/TW đặt ra yêu cầu: phát triển KHCN, ĐMST và CĐS phải trở thành động lực then chốt của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đồng thời bảo đảm quốc phòng – an ninh, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ. Một số định hướng lớn có thể khái quát như sau:
Khoa học – Công nghệ là quốc sách hàng đầu: Đầu tư cho KHCN là đầu tư cho phát triển bền vững; Nhà nước khuyến khích và ưu tiên nguồn lực phát triển hệ sinh thái nghiên cứu, sáng chế, khởi nghiệp sáng tạo.
Đổi mới sáng tạo là đột phá chiến lược: Thúc đẩy ứng dụng các công nghệ lõi (AI, Big Data, IoT, Blockchain, công nghệ sinh học, năng lượng mới…), hình thành các trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia, khu công nghệ cao, vườn ươm công nghệ.
Chuyển đổi số là xu thế tất yếu: Xây dựng chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, công dân số; lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm; bảo đảm an toàn dữ liệu, an ninh mạng.
Đổi mới thể chế và chính sách: Hoàn thiện khung pháp lý về quyền sở hữu trí tuệ, an toàn thông tin, dữ liệu mở, kinh tế số; khuyến khích mô hình hợp tác công – tư trong nghiên cứu và ứng dụng KHCN.
Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao: Xây dựng đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành; phát triển kỹ năng số cho lực lượng lao động; gắn đào tạo với nhu cầu thực tiễn và chuẩn quốc tế.
2. Vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu trong triển khai Nghị quyết
Thành công của việc hiện thực hóa Nghị quyết 57-NQ/TW phụ thuộc rất lớn vào trách nhiệm, bản lĩnh và tầm nhìn của người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, địa phương. Cụ thể:
Người đứng đầu phải là hạt nhân tiên phong: Chủ động học tập, nghiên cứu, nắm vững các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; quyết liệt lãnh đạo, chỉ đạo đưa KHCN, ĐMST và CĐS vào kế hoạch phát triển của ngành, địa phương.
Định hình tầm nhìn chiến lược: Lãnh đạo phải biết xây dựng chiến lược, chương trình hành động phù hợp với đặc thù địa phương, cơ quan, đơn vị; khuyến khích sáng tạo, dám nghĩ dám làm, dám chịu trách nhiệm.
Gắn trách nhiệm cá nhân với kết quả thực hiện: Mỗi bước tiến trong quá trình chuyển đổi số, mỗi sáng kiến công nghệ được ứng dụng vào thực tiễn đều phải được coi là thước đo năng lực, trách nhiệm của người đứng đầu.
Thúc đẩy hợp tác đa chiều: Khuyến khích sự tham gia của doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học, cộng đồng khởi nghiệp, người dân trong việc nghiên cứu và ứng dụng KHCN.
Quan tâm đào tạo, bồi dưỡng nhân lực: Người đứng đầu cần ưu tiên bố trí kinh phí, tạo môi trường học tập, bồi dưỡng kỹ năng số, ngoại ngữ, tư duy sáng tạo cho cán bộ, công chức, viên chức và lao động.
3. Ý nghĩa và tác động thực tiễn
Việc triển khai hiệu quả Nghị quyết 57-NQ/TW không chỉ góp phần đưa Việt Nam vượt qua bẫy thu nhập trung bình, mà còn mở ra cơ hội để đất nước trở thành quốc gia phát triển, có năng lực cạnh tranh cao vào năm 2045. Một số tác động thực tiễn nổi bật:
Đối với kinh tế: Nâng cao năng suất lao động, giảm chi phí sản xuất, mở rộng thị trường, thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm công nghệ cao.
Đối với xã hội: Tăng cường minh bạch, cải cách thủ tục hành chính, nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, giáo dục, giao thông thông minh.
Đối với quốc phòng – an ninh: Ứng dụng công nghệ hiện đại vào quản lý, giám sát, bảo vệ an ninh mạng, chủ quyền số quốc gia.
Đối với con người: Hình thành thế hệ công dân số, làm chủ công nghệ, tự tin hội nhập quốc tế.
4. Hành động từ hôm nay
Để Nghị quyết đi vào thực tiễn, mỗi cấp ủy, chính quyền, cơ quan, đơn vị, nhất là người đứng đầu, cần:
Đưa KHCN, ĐMST và CĐS vào chương trình hành động cụ thể của cơ quan, đơn vị.
Tăng cường tuyên truyền, phổ biến để cán bộ, đảng viên và Nhân dân nhận thức đúng và đầy đủ.
Đầu tư hạ tầng số đồng bộ, ưu tiên nguồn lực cho chuyển đổi số, kết nối dữ liệu liên thông.
Khuyến khích tinh thần sáng tạo trong đội ngũ trẻ, xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo tại cơ quan, đơn vị.
Tạo cơ chế giám sát, đánh giá việc thực hiện, gắn trách nhiệm của người đứng đầu với hiệu quả cụ thể.
5. Kết luận
Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị là kim chỉ nam cho sự phát triển của Việt Nam trong kỷ nguyên số. Đây không chỉ là định hướng chính sách, mà còn là lời hiệu triệu để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân cùng chung sức, đồng lòng, đưa khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trở thành trụ cột vững chắc cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Trong giai đoạn mới, mỗi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, đặc biệt là người đứng đầu, cần phát huy tinh thần trách nhiệm, tiên phong đổi mới, hành động quyết liệt để hiện thực hóa tầm nhìn đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, hùng cường, thịnh vượng vào năm 2045.
✍️Biên tập và ST: Trương Văn Đô, chuyên viên Văn phòng HĐND và UBND xã Nguyễn Lương Bằng